Việc tuân thủ tiêu chuẩn về cửa thoát hiểm phòng sạch không chỉ đảm bảo an toàn cho nhân viên khi xảy ra sự cố mà còn giúp duy trì độ kín khí và cấp độ sạch theo chuẩn GMP/ISO. Bài viết dưới đây giúp bạn hiểu rõ quy chuẩn thiết kế, vật liệu và những lưu ý khi bố trí thi công cửa thoát hiểm phòng sạch.
Nội dung bài viết:
1. Tiêu chuẩn về cửa thoát hiểm phòng sạch
Tùy thuộc vào lĩnh vực sản xuất, cửa thoát hiểm trong phòng sạch phải được thiết kế và thi công theo nhiều bộ tiêu chuẩn khác nhau. Tất cả nhằm đảm bảo đồng nhân viên, người lao động đảm bảo an toàn khi thoát nạn, đồng thời duy trì điều kiện sạch áp suất ổn định trong phòng.
Dưới đây là một số tiêu chuẩn cần tuân thủ khi thiết kế bố trí cửa thoát hiểm cho phòng sạch:
- ISO 14644 – Tiêu chuẩn quốc tế về cấp độ sạch và luồng khí.
- GMP-WHO (Good Manufacturing Practice) – Quy định trong nhà máy dược phẩm, thực phẩm chức năng.
- NFPA 101 và TCVN 6160 – Tiêu chuẩn an toàn cháy nổ, quy định số lượng và hướng mở cửa thoát hiểm.
- EN 1634-1 / TCVN 9383 – Yêu cầu quy định bắt buộc về đánh giá khả năng chống cháy của cửa thoát hiểm phòng sạch, giúp đảm bảo an toàn tính mạng và bảo vệ tài sản.
> Xem thêm: Làm phòng sạch là gì? Tất tần tật về quy trình, tiêu chuẩn và kinh nghiệm cần biết
2. Yêu cầu kỹ thuật theo tiêu chuẩn về cửa thoát hiểm phòng sạch
2.1. Vật liệu và cấu tạo
Vật liệu và gioăng cửa thoát hiểm nên có tính chống tĩnh điện, phù hợp với môi trường phòng sạch điện tử hoặc dược phẩm để tránh tích điện gây hại cho thiết bị và sản phẩm.
Chất liệu: Thép sơn tĩnh điện, inox 304 hoặc panel nhôm tổ ong; bề mặt nhẵn, chống bám bụi và ăn mòn.
Cấu tạo: Cửa hai lớp, có gioăng cao su kín khí để duy trì áp suất chênh lệch 10–15 Pa giữa các khu vực.
Kính quan sát: Sử dụng kính cường lực phẳng, không viền gờ, giúp dễ lau chùi.
Phụ kiện: Trang bị panic bar (tay đẩy thoát hiểm), bản lề tự đóng và khóa liên động với cửa airlock.
2.2. Khả năng chịu lửa và kín khí
Cửa thoát hiểm phòng sạch thường có khả năng chống cháy 45–90 phút, tùy theo yêu cầu PCCC. Độ rò khí không vượt quá 1.5 m³/h ở chênh áp 50 Pa. Nhờ vậy, cửa vừa đảm bảo an toàn thoát hiểm, vừa duy trì áp suất dương trong khu vực sạch.
2.3. Cơ chế vận hành
Cơ chế vận hành cửa thoát hiểm phòng sạch được thiết kế nhằm đảm bảo an toàn tối đa mà không ảnh hưởng đến áp suất và độ sạch của phòng. Cửa thường mở ra ngoài theo hướng thoát hiểm, giúp người trong khu vực có thể di chuyển nhanh chóng khi có sự cố. Hệ thống bản lề và tay đẩy thoát hiểm cho phép mở dễ dàng bằng một lực nhỏ, ngay cả khi mất điện hoặc có khói.
Khi vận hành bình thường, cửa được duy trì trạng thái kín khí nhờ gioăng cao su và khóa liên động với các cửa lân cận, đảm bảo không làm mất chênh áp giữa các phòng sạch. Trong trường hợp khẩn cấp, cơ chế tự nhả khóa liên động giúp cửa thoát hiểm có thể mở độc lập mà không gây sụp áp suất hoặc nhiễm chéo luồng khí trong toàn hệ thống.
3. Bố trí và số lượng cửa thoát hiểm trong phòng sạch
Theo quy định của TCVN 6160, mỗi khu vực sạch phải có ít nhất hai cửa thoát hiểm độc lập, bố trí ở vị trí đối diện nhau hoặc nối với hành lang an toàn.
Nguyên tắc bố trí:
- Hướng mở cửa thoát hiểm phải thuận chiều thoát nạn.
- Tránh lắp đặt tại khu vực có nguy cơ chênh áp cao hoặc gần thiết bị sinh nhiệt.
- Cửa phải có khoảng cách tối thiểu 1.2 m với thiết bị, pass box hoặc air shower để không cản trở lưu thông.
Lưu ý: Ở các khu sản xuất dược phẩm, TPCN hay vi điện tử, cửa thoát hiểm còn cần kết nối với hệ thống báo cháy tự động và giám sát áp suất, đảm bảo mở khi có tín hiệu khẩn cấp, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn vận hành.
>> Xem thêm:Các tiêu chuẩn xây dựng phòng sạch quan trọng cần biết
4. Những lỗi thường gặp khi thiết kế cửa thoát hiểm phòng sạch
Trong quá trình thiết kế và thi công phòng sạch, cửa thoát hiểm thường bị xem nhẹ so với các hạng mục như HVAC hay panel. Tuy nhiên, chỉ một sai sót nhỏ ở cửa cũng có thể làm mất kiểm soát áp suất, gây nhiễm chéo hoặc vi phạm tiêu chuẩn an toàn PCCC. Dưới đây là các lỗi phổ biến cần lưu ý:
4.1. Chọn sai vật liệu hoặc không đảm bảo tính chống tĩnh điện, kín khí
Nhiều công trình sử dụng cửa thông thường hoặc vật liệu không đạt chuẩn phòng sạch (sơn thường, thép không mạ kẽm, gioăng chất lượng thấp). Hậu quả là không duy trì được chênh áp 10–15 Pa, dẫn đến rò khí, bụi và vi sinh xâm nhập từ khu vực bẩn sang khu sạch.
Ngoài ra, trong các khu vực sản xuất điện tử, nếu cửa không có tính năng chống tĩnh điện, tia ESD có thể ảnh hưởng đến linh kiện và thiết bị nhạy cảm.
4.2. Thiếu tay đẩy hoặc khóa liên động
Cửa thoát hiểm phải được trang bị tay đẩy thoát hiểm (panic bar) và khóa liên động (interlock) để đảm bảo vừa thoát nạn nhanh, vừa kiểm soát dòng khí giữa các khu. Thiếu hai thiết bị này sẽ khiến quá trình thoát hiểm chậm, đồng thời áp suất trong phòng sạch thay đổi đột ngột, gây rủi ro cho hệ thống HVAC và môi trường sạch.
4.3. Bố trí cửa sai hướng luồng khí hoặc chênh áp
Một số thiết kế lắp cửa thoát hiểm tại vị trí ngược hướng cấp gió hoặc gần khu vực có áp suất cao/thấp bất thường, làm mất cân bằng luồng khí. Điều này khiến hệ thống HVAC phải hoạt động quá tải để bù áp, dẫn đến tăng tiêu thụ năng lượng và giảm hiệu suất lọc HEPA. Theo đúng nguyên tắc GMP, cửa thoát hiểm phải được bố trí ở khu vực áp suất dương thấp hơn khu sạch liền kề, giúp khí luôn lưu chuyển từ sạch đến bẩn.
4.4. Không kiểm định và bảo trì định kỳ
Sau thời gian sử dụng, cửa thoát hiểm có thể bị mòn gioăng, lệch bản lề, gỉ sét, hoặc hệ thống khóa liên động bị hỏng. Do đó, kiểm tra định kỳ độ kín khí và chức năng đóng mở cửa thoát hiểm phòng sạch là bắt buộc để đảm bảo an toàn cháy nổ và duy trì áp suất ổn định theo cấp độ sạch ISO 14644. Theo khuyến nghị, doanh nghiệp nên kiểm tra cửa thoát hiểm 6 tháng/lần, bao gồm độ kín khí, khả năng tự đóng và tình trạng gioăng cao su.
Cửa thoát hiểm phòng sạch là hạng mục quan trọng trong thiết kế tổng thể, đảm bảo cả an toàn thoát nạn lẫn kiểm soát môi trường sạch đạt chuẩn GMP – ISO 14644. Việc tuân thủ đúng tiêu chuẩn về cửa thoát hiểm phòng sạch giúp doanh nghiệp không chỉ đáp ứng quy định kiểm định, mà còn nâng cao tính ổn định, hiệu quả và độ tin cậy của toàn bộ hệ thống phòng sạch.
Để được tư vấn giải đáp mọi thắc mắc trong quá trình thiết kế thi công phòng sạch, INTECH Group tự hào là tổng thầu uy tín thực hiện cho hàng trăm dự án phòng sạch mọi lĩnh vực đáp ứng mọi tiêu chuẩn khắt khe về GMP,ISO, tiêu chuẩn chống cháy, thông gió,… Đồng thời Air-cleantech.vn – website uy tín sản xuất và phân phối chính thức của INTECH cũng luôn sẵn sàng cung cấp các loại thiết bị phòng sạch phụ trợ đạt chuẩn với chi phí ưu đãi. Do đó, nếu quý khách có nhu cầu cần được hỗ trợ, vui lòng liên hệ ngay qua số Hotline: 0976 404 895 để được hỗ trợ tận tình.
Tin liên quan