Hệ thống ống gió HVAC: Vai trò, phân loại, tiêu chuẩn thi công hiệu quả

Hệ thống ống gió HVAC đóng vai trò quan trọng trong việc phân phối và thu hồi không khí hiệu quả trong không gian. Bài viết dưới đây Air-cleantech.vn sẽ giúp bạn hiểu rõ về các loại ống gió đến các tiêu chuẩn thiết kế, thi công và ứng dụng thực tế.

1. Tìm hiểu về hệ thống ống gió HVAC 

1.1 Hệ thống ống gió HVAC là gì? 

Như chúng ta đã biết, không khí không thể tự phân bổ đều trong không gian mà cần có hệ thống dẫn, hồi khí hiệu quả.

Chính vì vậy, cần có hệ thống ống gió HVAC bao gồm các mạng lưới ống dẫn được thiết kế để vận chuyển không khí đã được xử lý (làm lạnh, sưởi ấm, lọc sạch…) từ các thiết bị trung tâm như AHU, FCU hoặc chiller đến các khu vực cần điều hòa trong tòa nhà, nhà máy hoặc không gian kín. Đồng thời, hệ thống này cũng thu hồi không khí thải, tái lưu thông hoặc đưa ra ngoài theo thiết kế.

Nói cách khác, ống gió là “mạch máu” trong hệ HVAC, đảm bảo luồng không khí luân chuyển đúng lưu lượng, đúng vị trí và đúng chất lượng theo yêu cầu kỹ thuật. Từ đó duy trì môi trường làm việc thoải mái, môi trường sản xuất, nghiên cứu thuận lợi, đạt chuẩn về nhiệt độ, độ ẩm, độ sạch và áp suất không khí.

1.2 Vì sao ống gió ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất HVAC?

Hiệu suất của hệ thống HVAC phụ thuộc nhiều vào thiết kế và lắp đặt ống gió. Một số ước tính đã chỉ ra rằng hệ thống HVAC có thể bị mất đến 30% năng lượng nếu bị rò rỉ ống gió hoặc kích thước ống không phù hợp. Điều này dẫn đến phân phối nhiệt độ không đều, tăng chi phí vận hành và giảm tuổi thọ hệ thống. 

Ngược lại, việc sử dụng vật liệu phù hợp, cách nhiệt tốt và bố trí hợp lý, nhất là ở những khu vực như gác mái, hầm có thể giúp giảm tổn thất nhiệt và tăng hiệu quả hoạt động. 

>> Xem thêm: Những lưu ý cần biết về hệ thống điều hòa thông gió HVAC

2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống ống gió 

2.1 Thành phần chính

Một hệ thống ống gió HVAC hoàn chỉnh thường bao gồm:

• Ống dẫn, ống gió hồi (ống chính và nhánh)
• Miệng gió (cấp, hồi, xả)
• Van gió (van điều tiết, van chống cháy)
• Phụ kiện đi kèm (co, cút, T, giảm chuyển…)

2.3 Nguyên lý hoạt động của hệ thống ống gió

Không khí sẽ được đẩy qua hệ thống ống gió nhờ các quạt công suất cao (thường là quạt AHU hoặc quạt hồi), lưu thông theo thiết kế nhằm phân phối không khí điều hòa đến các khu vực trong không gian sử dụng. Hệ thống van gió, cảm biến và bộ điều khiển trung tâm sẽ tự động điều chỉnh lưu lượng, nhiệt độ, độ ẩm theo yêu cầu, đảm bảo chất lượng môi trường không khí ổn định và đồng đều.

Sau khi đi qua không gian sử dụng, không khí sẽ được thu hồi lại thông qua các ống gió hồi, dẫn trở về thiết bị xử lý trung tâm (như AHU, FCU hoặc Chiller). Tại đây, không khí được làm lạnh hoặc gia nhiệt lại (nếu cần), lọc bụi và xử lý trước khi tiếp tục chu trình cấp gió mới. Quá trình tuần hoàn này diễn ra liên tục, góp phần tiết kiệm năng lượng và duy trì hiệu suất hoạt động ổn định cho toàn hệ thống HVAC.

Không 

3. Phân loại ống gió phổ biến trong hệ thống HVAC 

Phân loại theo chức năng 

Không khí trong hệ thống HVAC thường được chia thành 4 luồng ống gió:

• Ống gió cấp (Supply air): đưa không khí đã xử lý vào phòng
• Ống gió hồi (Return air): thu hồi không khí cũ về xử lý
• Ống gió xả (Exhaust air): đưa khí thải ô nhiễm ra bên ngoài
• Ống gió tươi (Fresh air): đưa khí tươi từ bên ngoài vào hệ thống

Phân loại theo vật liệu

• Tôn mạ kẽm (GI): phổ biến nhất, dễ thi công, giá rẻ
• Inox: dùng cho môi trường ăn mòn, độ bền cao
• Ống vải mềm (duct mềm): linh hoạt, dùng cho kết nối ngắn
• Composite, nhôm định hình: trọng lượng nhẹ, tính thẩm mỹ cao

Phân loại theo hình dạng

• Ống gió vuông: Loại ống gió tương đối phổ biến, dễ bố trí, lắp đặt
• Ống gió tròn: Loại ống gió giúp giảm tổn thất áp suất, hạn chế tiếng ồn
• Ống gió oval: Loại ống gió kết hợp ưu điểm của ống tròn và vuông

4. Lưu ý lựa chọn và tiêu chuẩn thi công ống gió 

Tính toán lưu lượng gió phù hợp:

Ống gió phải được thiết kế để đáp ứng đủ lưu lượng không khí theo nhu cầu sử dụng mà vẫn đảm bảo áp suất không bị sụt giảm quá mức. Tính toán sai có thể dẫn đến luồng khí yếu, hệ thống hoạt động kém hiệu quả hoặc tiêu hao điện năng quá nhiều.

Phù hợp không gian lắp đặt:

Lựa chọn kích thước và ống gió phải phù hợp với không gian lắp đặt. Ví dụ: Ống gió tròn có thể tiết kiệm không gian theo chiều dọc nhưng khó lắp đặt trong không gian hẹp.

Hiệu suất năng lượng:

Chọn loại ống có hệ số tổn thất ma sát thấp (ưu tiên ống tròn), đồng thời đảm bảo có lớp bảo ôn cách nhiệt đầy đủ để giảm thất thoát năng lượng.

Cân nhắc chi phí & bảo trì:

Không chỉ xét đến chi phí vật liệu và thi công ban đầu, người thiết kế còn cần tính đến chi phí vận hành và bảo trì dài hạn. Ví dụ: ống vuông có giá thành thấp hơn nhưng thường cần nhiều phụ kiện, mối nối hơn, từ đó làm tăng chi phí bảo trì và nguy cơ rò rỉ.

Tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định xây dựng:

Hệ thống ống gió HVAC phải đáp ứng các yêu cầu chống cháy, cách âm, cách nhiệt, độ kín khí, độ bền và tuân thủ các quy định hiện hành của Việt Nam hoặc tiêu chuẩn quốc tế như SMACNA, ASHRAE…

>> Xem thêm: Quy trình tư vấn thiết kế & thi công HVAC chi tiết nhất

Như vậy, có thể thấy hệ thống ống gió HVAC là mắt xích không thể thiếu giúp toàn bộ hệ HVAC vận hành trơn tru, tiết kiệm năng lượng và duy trì môi trường trong lành, tiện nghi. Việc hiểu rõ cấu tạo, nguyên lý, lưu ý chọn lựa sẽ giúp doanh nghiệp đầu tư hiệu quả hơn cho công trình.

Ngoài ra, nếu bạn đang cần tư vấn, thiết kế hoặc thi công hệ thống ống gió HVAC, hãy liên hệ ngay với INTECH – đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực phòng sạch và HVAC qua Hotline: 0976 404 895. Chúng tôi cam kết mang đến giải pháp tối ưu, đúng tiêu chuẩn và tiết kiệm chi phí nhất cho mọi công trình.

FAQ