Bản vẽ HVAC là tài liệu kỹ thuật quan trọng trong mọi dự án xây dựng, từ tòa nhà văn phòng, trung tâm thương mại cho đến phòng sạch, bệnh viện. Đây là sơ đồ hướng dẫn chi tiết cho quá trình lắp đặt thi công, mà còn là cơ sở để kiểm soát chi phí, tiến độ và đảm bảo hệ thống điều hòa, thông gió vận hành đúng tiêu chuẩn.
Nội dung bài viết:
1. Bản vẽ HVAC là gì? Tầm quan trọng của bản vẽ HVAC
Bản vẽ HVAC (Heating, Ventilation and Air Conditioning) là tài liệu kỹ thuật chi tiết mô tả cách bố trí, lắp đặt và vận hành hệ thống điều hòa không khí, thông gió trong một công trình. Đây là một bước không thể thiếu trong quá trình thiết kế, thi công hệ thống HVAC.
Trong đó, một bản vẽ HVAC hoàn chỉnh thường bao gồm:
Ký hiệu thiết bị: AHU, FCU, chiller, bơm nước lạnh, cooling tower…
Hệ thống đường ống: ống gió chính, ống gió nhánh, ống nước lạnh, ống thoát nước ngưng.
Miệng gió & van: vị trí, loại (hút/xả), lưu lượng.
Thông số kỹ thuật: lưu lượng gió (m³/h), tốc độ gió (m/s), áp suất (Pa).
Chi tiết lắp đặt: cao độ đường ống, kích thước ống, vật liệu sử dụng.
Ngoài các chi tiết về thiết bị và đường ống, bản vẽ cũng thể hiện các điểm kiểm tra, van điều chỉnh và các điểm nối cảm biến hoặc điều khiển tự động. Nói cách khác bản vẽ thiết kế HVAC chính là tấm bản đồ để đội ngũ kỹ thuật dễ dàng thi công, vận hành, bảo trì hệ thống sau này. Bản vẽ kỹ thuật cũng giúp kỹ sư thiết kế và nhà thầu:
Đảm bảo chính xác kỹ thuật giúp đội thi công lắp đặt đúng vị trí, đúng thông số.
Kiểm soát chi phí và tiến độ, tránh lãng phí vật tư, hạn chế phát sinh ngoài dự toán.
Đảm bảo sự đồng bộ trong hệ thống khi phối hợp với bản vẽ điện, nước, PCCC để tránh lỗi kỹ thuật, thiết kế không đồng nhất.
Là tài liệu bắt buộc trong hồ sơ thiết kế, thẩm định và nghiệm thu.
Hỗ trợ đội ngũ nhân viên bảo trì xác định đúng vị trí và cấu trúc hệ thống để tiến hành sửa chữa hoặc nâng cấp khi không cần thiết.
>> Xem thêm: Tìm kiếm HVAC Tính toán HVAC – Công cụ, phần mềm và những thông số quan trọng khi thiết kế
2. Các loại bản vẽ HVAC
Trong thực tế, một dự án thiết kế thi công HVAC sẽ có nhiều loại bản vẽ khác nhau. Mỗi bản vẽ đều có mục đích riêng, cung cấp thông tin giá trị cho kiến trúc sư, nhà thầu, kỹ sư và các bên liên quan khác.
Bản vẽ mặt bằng HVAC: Thể hiện vị trí, kích thước đường ống gió, ống nước lạnh và thiết bị trong không gian hoặc tòa nhà. Nhằm giúp kiến trúc sư và đội ngũ thi công hiểu rõ hơn về cách bố trí không gian của hệ thống HVAC trong một công trình và mối quan hệ của chúng với các hệ thống kiến trúc.
- Bản vẽ mặt đứng: Thể hiện rõ sự tương tác giữa hệ thống HVAC với các kiến trúc và kết cấu xung quanh, để tránh thiết kế chồng chéo và dễ dàng bảo trì. Bản vẽ cho thấy các góc nhìn khác nhau, bao gồm mặt trước, mặt bên và mặt sau, đồng thời cung cấp thông tin chi tiết về vị trí, chiều cao và hướng của các bộ phận HVAC liên quan đến các thành phần kết cấu.
Bản vẽ chi tiết lắp đặt: Mô tả cách lắp thiết bị, vị trí van, các nút nối.
Bản vẽ sơ đồ nguyên lý: Mô tả luồng khí, quá trình xử lý không khí, các mạch điều khiển điện và tín hiệu trong hệ thống HVAC giúp kỹ thuật viên hiểu sâu về cơ chế hoạt động.
Bản vẽ 3D – BIM (Revit MEP): Giúp hình dung trực quan, phục vụ phối hợp nhiều hệ (điện, nước, PCCC). BIM còn hỗ trợ mô phỏng hiệu năng và phối hợp đa ngành, giảm sai sót khi thi công.
4. Tiêu chuẩn thiết kế bản vẽ HVAC
Để đảm bảo hệ thống HVAC được thiết kế và triển khai chính xác, một bản vẽ thiết kế HVAC không chỉ cần rõ ràng, dễ đọc mà quan trọng hơn là phải tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn kỹ thuật, đồng bộ với các thiết kế hệ thống và quy định hiện hành. Điều này sẽ giúp hệ thống hoạt động hiệu quả, an toàn, đồng thời đáp ứng yêu cầu khắt khe trong từng lĩnh vực như công nghiệp, phòng sạch hay dân dụng. Các tiêu chuẩn phổ biến cần áp dụng bao gồm:
TCVN và QCVN: hệ thống quy chuẩn và tiêu chuẩn Việt Nam liên quan đến thiết kế, thi công, nghiệm thu hệ thống điều hòa không khí và thông gió.
ASHRAE (Mỹ): bộ tiêu chuẩn quốc tế uy tín, quy định chi tiết về thiết kế và vận hành hệ thống HVAC.
SMACNA: tiêu chuẩn về chế tạo và lắp đặt ống gió, đảm bảo độ bền, độ kín khít và hiệu quả truyền tải khí.
ISO 14644 (phòng sạch): áp dụng trong các ngành đặc thù như dược phẩm, điện tử, y tế, nơi yêu cầu mức độ kiểm soát bụi, vi sinh và áp suất nghiêm ngặt.
Yêu cầu phối hợp liên ngành: bản vẽ HVAC cần đồng bộ với bản vẽ điện, nước, kết cấu, PCCC để tránh xung đột không gian và đảm bảo công trình thi công chính xác.
>> Tìm kiếm tính Tính toán HVAC – Công cụ, phần mềm và những thông số quan trọng khi thiết kế
5. Hướng dẫn tạo bản vẽ HVAC
5.1 Công cụ và phần mềm hỗ trợ tạo bản vẽ thiết kế HVAC
Việc tạo bản vẽ HVAC đòi hỏi sử dụng các phần mềm thiết kế chuyên dụng như AutoCAD, Revit MEP hay các công cụ CAD khác. Những phần mềm này cho phép kỹ sư và kiến trúc sư thiết kế chi tiết hệ thống HVAC với độ chính xác cao, từ bố trí thiết bị, đường ống gió – nước đến AHU, FCU và các thành phần thông gió.
Ưu điểm lớn nhất là khả năng phối hợp đa ngành (MEP) trong cùng một mô hình 3D, giúp hạn chế xung đột giữa điện – nước – HVAC, đồng thời hỗ trợ quá trình chế tạo và thi công thực tế. Ngoài ra, phần mềm còn giúp tối ưu hiệu suất, tiết kiệm năng lượng và đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như ASHRAE, SMACNA cũng như các quy chuẩn xây dựng tại Việt Nam.
Ngoài ra, còn một số công cụ hỗ trợ tính toán tải nhiệt cho công trình như Carrier HAP, Trace 700, Excel HVAC Calculator,…
5.2 Các bước tạo bản vẽ HVAC
Thu thập thông tin dự án
- Thu thập thông số kỹ thuật và yêu cầu chi tiết của dự án
- Thu thập các bản vẽ kiến trúc và kết cấu để tham khảo
- Nhận thông số kỹ thuật của thiết bị và hệ thống từ nhà sản xuất
Tính toán tải nhiệt và lưu lượng gió
Sử dụng các phương pháp và phần mềm chuyên dụng như Carrier HAP, Revit MEP hoặc theo tiêu chuẩn ASHRAE, kỹ sư sẽ xác định tải lạnh, tải nhiệt, độ ẩm, lưu lượng gió cần thiết. Đây là cơ sở để chọn công suất và số lượng thiết bị phù hợp.
Đánh giá tác động môi trường và tiết kiệm năng lượng: Đánh giá hiệu quả năng lượng và tác động môi trường là bước cần thiết giúp lựa chọn giải pháp HVAC tối ưu về lâu dài.
Vẽ bố cục và sơ đồ
- Tạo bố cục cơ sở của tòa nhà hoặc không gian theo tỷ lệ
- Thiết kế bố trí hệ thống HVAC, bao gồm hệ thống ống gió, đường ống và vị trí đặt thiết bị
- Phát triển sơ đồ cho các thành phần HVAC và hệ thống điều khiển
Nhãn và chú thích
- Dán nhãn tất cả các thành phần HVAC, chẳng hạn như bộ khuếch tán không khí, thiết bị, đường ống, bộ xử lý, ống dẫn và thiết bị điều khiển.
- Thêm kích thước và thông số kỹ thuật cho thiết bị và linh kiện
- Chú thích các bản vẽ bằng các ghi chú, ký hiệu theo tiêu chuẩn quốc tế và chú thích có liên quan
Đánh giá và Kiểm soát Chất lượng
- Tiến hành xem xét kỹ lưỡng các bản vẽ HVAC giữa các bộ phận kỹ thuật điện, nước, cơ điện để đảm bảo tính chính xác và khả thi của dự án.
- Đảm bảo rằng tất cả các thành phần và hệ thống tuân thủ các quy định và quy tắc xây dựng địa phương
- Xác minh các phép tính, chẳng hạn như tính toán tải trọng và yêu cầu luồng không khí
Tài liệu và Bàn giao
- Chuẩn bị bản vẽ HVAC cuối cùng theo định dạng chuyên nghiệp
- Nộp bản vẽ cho các bên liên quan, bao gồm kiến trúc sư, kỹ sư và nhà thầu
- Lưu giữ bản sao kỹ thuật số và bản cứng của bản vẽ để tham khảo và sửa đổi trong tương lai
Có thể thấy, bản vẽ HVAC là nền tảng quan trọng giúp hệ thống điều hòa không khí và thông gió được thiết kế, thi công chính xác, đảm bảo hiệu suất vận hành và tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế. Một bản vẽ HVAC chuẩn xác không chỉ hỗ trợ tối ưu chi phí đầu tư mà còn giúp hệ thống hoạt động bền bỉ, tiết kiệm năng lượng và dễ dàng bảo trì về sau.
Nếu doanh nghiệp của bạn đang cần thiết kế, thi công hệ thống HVAC hoặc tư vấn các thiết bị phòng sạch cho nhà xưởng, tòa nhà, hãy liên hệ INTECH Group – đơn vị với hơn 13 năm kinh nghiệm trong giải pháp HVAC và phòng sạch trọn gói.
Đồng thời Air-Cleantech.vn – đơn vị phân phối các sản phẩm phòng sạch của INTECH như HVAC như AHU, FFU, lọc khí, cảm biến,… sé giúp hệ thống HVAC vận hành hiệu quả, đạt chuẩn ISO và GMP. Liên hệ qua Hotline: 0976 404 895 để được đội ngũ kỹ sư INTECH tư vấn và hỗ trợ tận tình.
FAQ
Bản vẽ HVAC là cơ sở để tính toán tải lạnh, lưu lượng gió và lựa chọn thiết bị phù hợp. Nếu thi công mà không có bản vẽ, rất dễ dẫn đến công suất thừa hoặc thiếu, ảnh hưởng hiệu quả làm việc và tốn chi phí sửa chữa sau này.
Bản vẽ thiết kế thể hiện ý tưởng, giải pháp kỹ thuật và thông số tổng quan. Trong khi đó, bản vẽ thi công đi vào chi tiết, gồm kích thước ống gió, vị trí treo giá đỡ, tuyến dây điện… để đội ngũ thi công thực hiện trực tiếp.
Có. Với các công trình phòng sạch, bản vẽ HVAC không chỉ thể hiện đường ống gió và thiết bị, mà còn phải tính toán áp suất chênh lệch, cấp khí tươi, hồi khí và vị trí FFU/HEPA box. Điều này đảm bảo phòng sạch đạt chuẩn ISO hoặc GMP.
Trong bản vẽ HVAC có nhiều ký hiệu riêng như đường ống gió, ống nước, miệng gió, quạt, van, cảm biến… Mỗi ký hiệu được thể hiện theo tiêu chuẩn quốc tế để đội thi công dễ đọc và triển khai chính xác.
Chẳng hạn như:
- A/P or AP: Access Panel – Cửa thăm
- AL: Acoustical Louver – Louver giảm ồn
- AC: Air Conditioning – Điều hòa không khí
- ACU: Air Conditioning Unit – Máy lạnh
- ADL: Air Discharge Louver – Miệng xả gió chắn mưa ngoài trời
- AF: Air Filter – Bộ lọc không khí
Bản vẽ HVAC do các kỹ sư cơ điện (MEP) hoặc công ty chuyên ngành HVAC thiết kế. Họ sẽ phối hợp với kiến trúc sư và kỹ sư xây dựng để bố trí hệ thống hợp lý, không ảnh hưởng đến kết cấu công trình.
Tin liên quan