Việc bảo dưỡng HVAC định kỳ không chỉ giúp đảm bảo hiệu suất hoạt động mà còn kéo dài tuổi thọ thiết bị, giảm thiểu rủi ro hỏng hóc và tiết kiệm chi phí vận hành. Khi nào thì nên vệ sinh, bảo trì HVAC? Quy trình như nào? Chi phí ra sao? Cùng Air-cleantech.vn tìm hiểu nhé!
Nội dung bài viết:
1. Tìm hiểu về hệ thống HVAC
1.1 HVAC system là gì?
HVAC là tên gọi viết tắt của Heating, Ventilation, Air Conditioning. Đây là một hệ thống tương đối phức tạp bao gồm hệ thống sưởi ấm, thông gió và điều hòa không khí. Hệ thống này cũng bao gồm nhiều thiết bị như chiller, FCU, AHU, ống gió, quạt, máy nén…. Mỗi thiết bị lại đảm nhiệm một vai trò, nhiệm vụ riêng như điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm, lưu lượng không khí và chất lượng không khí trong các tòa nhà hoặc khu vực sản xuất đặc thù.
1.2 Vì sao cần phải bảo dưỡng HVAC định kỳ?
Vệ sinh, bảo dưỡng HVAC thường xuyên và định kỳ là một công việc cần thiết mà bất cứ doanh nghiệp nào sử dụng hệ thống HVAC đều phải thực hiện để đảm bảo sự vận hành ổn định của hệ thống chung. Các lợi ích của việc bảo trì hệ thống có thể được nhìn thấy rất rõ ràng như:
+ Giảm hỏng hóc, chi phí bảo trì, sửa chữa thiết bị
+ Duy trì hiệu suất hoạt động, kiểm soát nhiệt độ – độ ẩm – áp suất ổn định
+ Tăng tuổi thọ cho thiết bị và hệ thống
+ Đảm bảo chất lượng không khí trong lành, sạch bụi và vi khuẩn
+ Tiết kiệm điện năng, tăng hiệu quả sử dụng
+ Đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, tránh gián đoạn sản xuất
+ ……..
1.3 Khi nào thì cần bảo trì, bảo dưỡng HVAC?
Về cơ bản, không có một mốc thời gian cố định nào để bảo trì hệ thống HVAC chung vì tần suất sử dụng và môi trường vận hành cụ thể của từng hệ thống là khác nhau. Song, bạn vẫn có thể tham khảo thời gian bảo dưỡng HVAC dưới đây:
- Với hệ thống vận hành liên tục: Kiểm tra định kỳ mỗi tháng/ lần và bảo dưỡng sau mỗi 3–6 tháng.
- Với hệ thống dùng trong điều kiện bình thường: Kiểm tra 1 quý/lần và bảo dưỡng 6 tháng/lần.
Ngoài ra, cần kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống HVAC ngay khi có dấu hiệu bất thường và các lỗi thường gặp của HVAC như:
- Bụi bẩn tích tụ trong bộ lọc khí, làm giảm hiệu suất.
- Rò rỉ gas lạnh hoặc nước ngưng tụ.
- Quạt gió bị hỏng, rung lắc mạnh.
- Điều khiển sai lệch thông số nhiệt độ, độ ẩm.
- Tiếng ồn lớn do motor hoặc quạt bị mòn.
- Tắc nghẽn ống thoát nước hoặc đường ống gió.
- Hệ thống lọc khí có mùi lạ
- Hóa đơn điện năng tăng đột ngột (v.v….)
3. Các hạng mục cần phải bảo dưỡng trong hệ thống HVAC
Trước khi tiến hành bảo dưỡng, bạn cần phải liệt kê checklist các hạng mục cần bảo dưỡng hệ thống điều hòa trung tâm để khi thực hiện không bị bỏ sót những đầu mục công việc quan trọng. Điều này cũng giúp việc chuẩn bị các công cụ và dụng cụ vệ sinh bảo dưỡng được kỹ càng hơn.
Một số bộ phận cần kiểm tra và bảo dưỡng bao gồm:
- Chiller: Kiểm tra gas lạnh, vệ sinh dàn ngưng và dàn bay hơi, kiểm tra máy nén.
- AHU/FCU: Vệ sinh bộ lọc khí, kiểm tra quạt và motor, tra dầu mỡ.
- Ống gió: Kiểm tra bụi bẩn, rò rỉ, mốc, vi khuẩn.
- Dàn lạnh/dàn nóng: Làm sạch cánh tản nhiệt, kiểm tra ống dẫn và độ kín khít.
- Hệ thống điện điều khiển: Kiểm tra dây điện, các tiếp điểm và cảm biến.
- Ống thoát nước ngưng: Làm sạch, thông tắc, kiểm tra chống tràn.
>> Xem thêm: SỰ KHÁC BIỆT GIỮA HVAC & AHU
4. Quy trình vệ sinh, bảo dưỡng HVAC tiêu chuẩn
Dưới đây là quy trình bảo dưỡng HVAC theo các bước mà bạn có thể tham khảo:
Bước 1: Kiểm tra tổng thể
- Quan sát hoạt động chung của hệ thống, các biểu hiện bất thường (mùi, độ ồn,…) để tiến hành kiểm tra và bảo dưỡng
- Kiểm tra lịch sử vận hành và các lỗi cảnh báo nếu có (qua BMS hoặc bộ điều khiển).
Bước 2: Vệ sinh bộ lọc không khí: Tháo và vệ sinh hoặc thay mới bộ lọc trong AHU/FCU. Bao gồm lọc thô, lọc tinh, lọc hepa/ulpa nếu cần thiết
Bước 3: Bảo trì quạt và motor
- Vệ sinh cánh quạt, kiểm tra độ cân bằng, độ bám bụi.
- Tra dầu mỡ cho ổ bi, khớp nối (nếu dùng motor không khép kín).
- Siết lại bulong chân đế, kiểm tra độ rung.
- Kiểm tra tiếng ồn, độ ồn dao động trong giới hạn cho phép.
Bước 4: Kiểm tra hệ thống Chiller
Đo áp suất gas lạnh, lưu lượng nước lạnh.
Vệ sinh dàn nóng, dàn lạnh.
Kiểm tra các cảm biến và mạch điện điều khiển.
Bước 5: Vệ sinh và kiểm tra ống gió, van gió
Quan sát tình trạng ống gió: bụi bẩn, nứt vỡ, lớp cách nhiệt bong tróc.
Kiểm tra các van: Van gió tay, van điện, van một chiều, VCD, van chặn lửa…
Đảm bảo các van vận hành trơn tru, không rò rỉ, khóa mở chính xác.
Bước 6: Kiểm tra hệ thống điện, điều khiển
Đo điện áp, dòng điện các pha để đánh giá tải điện.
Kiểm tra tủ điện: các mối nối, đầu cos, thiết bị bảo vệ
Test hoạt động rơ-le nhiệt, cảm biến nhiệt độ, độ ẩm, áp suất.
Kiểm tra tín hiệu từ cảm biến đến bộ điều khiển, đảm bảo hệ thống điều khiển làm việc chính xác.
Bước 7: Vệ sinh hệ thống thoát nước ngưng
Thông tắc đường ống xả, khay hứng nước ngưng.
Kiểm tra bơm thoát nước, công tắc phao.
Ngăn chặn tình trạng tràn nước gây hư hỏng thiết bị.
Bước 8: Vận hành thử và nghiệm thu
Khởi động hệ thống, theo dõi vận hành.
Đo các chỉ số kỹ thuật (nhiệt độ, độ ẩm, áp suất).
Lập báo cáo nghiệm thu bảo trì.
Lưu ý: Tùy tình trạng hoạt động của thiết bị mà các bước vệ sinh, bảo dưỡng HVAC có thể thay đổi khác nhau.
5. Chi phí bảo trì hệ thống HVAC là bao nhiêu?
Chi phí bảo dưỡng, bảo trì HVAC hiện nay không chỉ tùy thuộc vào đơn vị cung cấp mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
- Quy mô hệ thống (diện tích, số lượng thiết bị).
- Tần suất bảo trì (hàng tháng, hàng quý, định kỳ 6 tháng…).
- Tình trạng thiết bị (cũ/mới, cần sửa chữa nhiều hay ít).
- Mức độ yêu cầu kỹ thuật (bảo trì hvac phòng sạch, bệnh viện sẽ có yêu cầu cao hơn).
Do đó, để tối ưu chi phí và đảm bảo hiệu quả vận hành lâu dài, doanh nghiệp nên lựa chọn đơn vị bảo dưỡng HVAC uy tín, có kinh nghiệm thực tế, báo giá minh bạch và quy trình làm việc chuyên nghiệp.
Hy vọng bài viết trên đây đã giúp bạn nắm rõ các bước quy trình bảo dưỡng hvac. Ngoài ra, nếu như bạn không biết lựa chọn đơn vị bảo trì HVAC nào uy tín thì INTECH chính là sự lựa chọn hàng đầu của bạn.
INTECH hiện đang là đối tác tin cậy của 1000+ doanh nghiệp hàng đầu với 15 năm kinh nghiệm sản xuất, phân phối, thiết kế thi công hệ thống thiết bị phòng sạch, HVAC trọn gói. Khi khách hàng chọn mua các sản phẩm thiết bị phòng sạch tại website phân phối chính thức air-cleantech.vn. Khách hàng luôn được hỗ trợ các dịch vụ giao hàng, lắp đặt cùng chính sách bảo trì, sửa chữa tận nơi với các phụ kiện thay thế luôn sẵn có.
Liên hệ ngay Hotline: 0976 404 895 để được chúng tôi tư vấn hỗ trợ và giải đáp các thắc mắc một cách tận tình nhất.
FAQ
Một số hạng mục tiêu biểu:
- Vệ sinh màng lọc, coil dàn nóng/lạnh
- Kiểm tra motor, dây curoa, vòng bi
- Đo lưu lượng gió, độ ồn, áp suất
- Kiểm tra gas lạnh, dầu bôi trơn
- Hiệu chỉnh van, cảm biến, BMS (nếu có)
Việc bỏ qua bảo trì sẽ khiến thiết bị nhanh xuống cấp, tiêu hao nhiều điện năng hơn và giảm khả năng làm mát, sưởi. Trong một số trường hợp, hệ thống có thể dừng hoạt động đột ngột, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất, đặc biệt trong các môi trường cần kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm chặt chẽ như dược phẩm, điện tử. Hậu quả gián tiếp có thể là chi phí sửa chữa cao và thời gian gián đoạn dây chuyền.
Một số công việc như vệ sinh lọc gió, đo áp suất có thể thực hiện trong khi hệ thống vẫn hoạt động. Tuy nhiên, những hạng mục như thay thế linh kiện, kiểm tra đường ống, motor hoặc bảo trì sâu các thiết bị như chiller thường yêu cầu tắt hệ thống tạm thời để đảm bảo an toàn. Việc này cần được lên kế hoạch kỹ, tránh ảnh hưởng đến sản xuất hoặc vận hành liên tục.
Nếu bảo trì được lập kế hoạch hợp lý, thường sẽ không gây ảnh hưởng lớn đến sản xuất. Các nhà máy thường chọn thực hiện vào thời gian thấp điểm như cuối tuần, ban đêm hoặc trong kỳ nghỉ bảo trì dây chuyền. Với hệ thống HVAC dùng cho phòng sạch hoặc kho lưu trữ, có thể triển khai luân phiên từng khu vực để giảm thiểu tác động.
Việc lập kế hoạch giúp doanh nghiệp chủ động kiểm soát thời gian, nhân lực và chi phí. Kế hoạch nên chia theo quý hoặc tháng, liệt kê rõ các thiết bị, tần suất kiểm tra, công việc cần thực hiện và lịch dừng máy nếu cần. Điều này rất cần thiết để phòng ngừa sự cố, đồng thời hỗ trợ báo cáo bảo trì – bảo dưỡng theo tiêu chuẩn ISO hoặc GMP.
Chi phí phụ thuộc vào quy mô hệ thống, loại thiết bị, tần suất bảo trì và mức độ chuyên sâu của công việc. Đối với nhà máy, ngân sách bảo trì HVAC nên dự kiến chiếm khoảng 5–10% chi phí vận hành thiết bị mỗi năm. Nhiều đơn vị chọn các gói bảo trì trọn gói từ nhà thầu để tiết kiệm hơn và được chăm sóc định kỳ.
Nên sử dụng các phần mềm quản lý bảo trì (CMMS) để theo dõi lịch sử, đặt lịch nhắc nhở và lưu trữ tài liệu kỹ thuật. Điều này giúp kỹ thuật viên dễ dàng kiểm tra lần bảo trì gần nhất, tình trạng thiết bị, và thống kê chi phí theo tháng/quý. Với doanh nghiệp nhiều chi nhánh hoặc hệ thống lớn, đây là công cụ rất hiệu quả.
Tin liên quan